Σε μια περιοχή στρατηγικής σημασίας, στο Καραμπουρνάκι, τη μύτη του ακρωτηρίου του Μικρού Εμβόλου, απέναντι από τον Όλυμπο και δίπλα στα νερά του Θερμαϊκού Κόλπου, το πρώην στρατόπεδο Κόδρα φιλοξένησε, κατά καιρούς πολλούς και διαφορετικούς πληθυσμούς: από τους μερακλήδες κατοίκους της αρχαίας Αλίας Θέρμης, που κατέβαιναν στην Κρήτη για να φέρουν κρασί, μέχρι τους Άγγλους και Γάλλους των συμμαχικών στρατευμάτων, αλλά και τους φαντάρους του ελληνικού στρατού τα νεότερα χρόνια, που συναντούσαν στα κλεφτά τους νεανικούς τους έρωτες στα συρματοπλέγματα. Αργότερα σταμάτησε η στρατιωτική χρήση του χώρου και στη θέση μιας έκτασης που αρχικά μετρούσε πάνω από 450 στρέμματα, έγιναν αρχαιολογικές ανασκαφές, δραστηριοποιήθηκε ο προσκοπικός ιππικός όμιλος, δημιουργήθηκε ένα πόλος εκδηλώσεων, σχεδιάστηκε η δημιουργία μουσείων φυσικής ιστορίας και προσφυγικού ελληνισμού και αποτράπηκαν με σθένος οι προσπάθειες εγκατάστασης του λούνα παρκ που λειτουργούσε επί χρόνια στη Σαλαμίνα.
Μετά τα πρόσφατα βήματα για την παραχώρηση του πρώην στρατοπέδου Κόδρα στους πολίτες της Καλαμαριάς, το ΑΠΕ – ΜΠΕ ξετυλίγει την ιστορία του πρώην στρατοπέδου που, σύμφωνα με την Εθνική Χαρτοθήκη, φέρει το όνομα του Μακεδονομάχου Μιχάλη Μωραϊτη (καπετάν Κόδρου ή Κόδρα, 1856-1905).
Η αρχαία Θέρμη
Τη σημασία της περιοχής από αρχαιολογική άποψη επισημαίνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και μέλος, επί σειρά χρόνων, του Ιστορικού Αρχείου του Δήμου Καλαμαριάς, Ανανίας Τσιραμπίδης. «Εκεί βρέθηκαν αρχαιότητες και κτερίσματα τα οποία πρώτοι οι Αγγλογάλλοι φρόντισαν να ανασκάψουν και πιθανότατα να πάρουν τον αφρό, μεγάλης αρχαιολογικής αξία, αντικείμενα τα οποία συμπληρώνουν τα εκθέματά τους στα μουσεία που έχουν στις χώρες τους. Ανασκαφές πραγματοποίησαν στη συνέχεια οι καθηγητές Κωνσταντίνος Ρωμαίος και Μιχάλης Τιβέριος. Ιδιαίτερα ο δεύτερος, έχει προσδιορίσει την συγκεκριμένη περιοχή ως την Αλία Θέρμη, την παραλία, το επίνειο της Θέρμης και έχει βρει αρκετά σημαντικά κτερίσματα τα οποία επιβεβαιώνουν ίσως ότι πρόκειται γι’ αυτό το πόλισμα» σημειώνει.
Από την πλευρά του ο Περικλής Βανδώρος, ο οποίος κατοικεί από το 1973 στην Καλαμαριά και εργάζεται στο τμήμα Παιδείας του δήμου, αναφέρει ότι στο σημείο όπου πολλά χρόνια αργότερα δημιουργήθηκε το στρατόπεδο «υπήρχε οικισμός που προϋπήρχε της ίδρυσης της Θεσσαλονίκης. Ίσως επρόκειτο για την αρχαία Θερμαϊδα το 3000 πΧ και μάλιστα οι κάτοικοι ήταν τόσο μερακλήδες που παίρναν τις βάρκες τους και κατέβαιναν στην Κρήτη να πάρουν κρασί. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκεί βρέθηκαν αμφορείς. Ακόμη και τα νεότερα χρόνια οι Καλαμαριώτες, που έκαναν μπάνιο στο παραλιακό μέτωπο, έβρισκαν στα πρανή θραύσματα από αγγεία….».
Τις αρχαιολογικές, μάλιστα, έρευνες χρηματοδότησε ο ίδιος ο Δήμος Καλαμαριάς, με απόφαση του δημάρχου Θρασύβουλου Λαζαρίδη για να αποφευχθεί η οικοπεδοποίηση του χώρου.
Στρατιωτική εγκατάσταση επί τουρκοκρατίας και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Σύμφωνα με τον κ. Τσιραμπίδη, η περιοχή επί τουρκοκρατίας ήταν τουρκικός στρατιωτικός καταυλισμός. «Δεν ξέρω ακριβώς τι περιελάμβανε αλλά είναι βέβαιο ότι προϋπήρχαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις πριν το 1912. Επομένως υπήρχε χώρος ανάλογος και όταν ήρθαν οι Άγγλοι και Γάλλοι να δουν έστω και ένα σημείο όπου θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν στρατιωτικά απλώς αυτοί δημιούργησαν τρία επιπλέον πράγματα: ένα στρατιωτικό αεροδρόμιο, μώλο για να μπορούν να ελλιμενίζονται τα πλοία που μετέφεραν εξαρτήματα των αεροπλάνων ή των άλλων στρατιωτικών οχημάτων και σιδηροδρομική γραμμή που συνδεόταν με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης» τονίζει.
Ωστόσο, εκφράζει επιφυλάξεις για την κατάσταση που επικράτησε το χρονικό διάστημα από το 1912 μέχρι το 1916, οπότε δημιουργήθηκε ένα μεγάλο στρατόπεδο από τα συμμαχικά στρατεύματα. «Τότε το κράτος δεν ήταν έτοιμο να παραλάβει όλες τις τουρκικές ιδιοκτησίες υπό την δικαιοδοσία του, με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολλοί Έλληνες που να κάνουν καταπατήσεις από τότε και να πάρουν τμήμα αυτών των ελληνικών περιοχών πλέον αλλά που δεν πρόλαβε το κράτος να χαρτογραφήσει» λέει με νόημα αλλά και πικρία. Το 1919 πάντως εγκατέλειψαν την περιοχή οι Αγγλογάλλοι και έτσι την παρέλαβε ο ελληνικός στρατός.
Στο ερώτημα αν εγκαταστάθηκαν εκεί πρόσφυγες απαντά ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν συνέβη κάτι τέτοιο. «Η ιστορία μας λέει ότι επειδή οι πρόσφυγες όταν ήρθαν το 1920 οι Καυκάσιοι και το ’22 οι υπόλοιποι πόντιοι και οι υπόλοιπες ενότητες από τα μέρη της ανατολής, δεν ήρθαν προγραμματισμένα, δεν ήταν προετοιμασμένο το κράτος να τους στεγάσει αμέσως, επομένως στεγαζόταν όπου υπήρχε δυνατότητα, σε ποδοσφαιρικά ανοιχτά γήπεδα, σε εκκλησίες ή αυλές εκκλησιών, στα κάστρα της Θεσσαλονίκης, σε πρόχειρες κατασκευές. Δεν μπορεί ο ελληνικός στρατός να επέτρεψε να χρησιμοποιηθούν τουλάχιστον αυτά τα κτίρια στην περιοχή αυτή. Ωστόσο στην ευρύτερη Καλαμαριά υπήρχαν άλλα 150 οικήματα είτε με λαμαρίνες είτε από ξύλινες κατασκευές που ξέρουμε πολύ καλά ότι κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από τους πρόσφυγες τα πρώτα χρόνια και πολύ αργότερα».
Παρόμοια είναι και η άποψη του κατοίκου της περιοχής, Βλάση Κελεμένη, ο οποίος είναι σήμερα 97 ετών. «Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες τους μαζέψανε και τους πήγανε στην περιοχή Μάρκου Μπότσαρη. Το 1929, το ’30, το ’31 έγιναν σπιτάκια και οι πρόσφυγες πήγαν στο Καραμπουρνάκι» αναφέρει. Ανασύρει, άλλωστε από το μυαλό του μνήμες από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο λέγοντας: «υπήρχαν πυροβολαρχίες στο στρατόπεδο Κόδρα και όταν έρχονταν ιταλικά αεροπλάνα πυροβολούσαν τα αντιαεροπορικά. Μάλιστα ένα ιταλικό αεροπλάνο επλήγη από τα πυρά και έπεσε προς την Πλατεία Αριστοτέλους ενώ ο πιλότος έπεσε στον Θερμαϊκό Κόλπο».
Σε ό,τι αφορά το κυβερνείο, ο καθηγητής Ανανίας Τσιραμπίδης, αναφέρει ότι «ο χώρος ήταν ενιαίος και με τον παραλιακό δρόμο τεμαχίστηκε στα δύο. Αλλά ήταν ανάγκη να γίνει ο παραλιακός δρόμος που άφησε στα δεξιά του το ανάκτορο ή παλάτι. Το κατασκεύασαν οι φιλικά προσκείμενες στους βασιλείς κυβερνήσεις. Η Φρειδερίκη η ίδια δεν το επιθυμούσε και δεν ήρθε ποτέ η ίδια. Ήρθε βέβαια ο Κωνσταντίνος και η βασίλισσα Μαρία μετά. Το κυβερνείο πιστεύω ότι ήταν στην ίδια έκταση γιατί τώρα τα στρέμματα που έχουν μείνει είναι λιγότερα από 300. Εκεί έχει γίνει και η ναυτική διοίκηση από κάτω που και εκείνη έχει πάρει ένα κομμάτι».
Μνήμες από το βραδινό σιωπητήριο στο στρατόπεδο
Τις μνήμες του από τη λειτουργία του στρατοπέδου ανασύρει ο Περικλής Βανδώρος, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην Καλαμαριά το 1973, σε σπίτι που ήταν περίπου απέναντι από το στρατόπεδο. «Εκείνο που θυμάμαι πιο έντονα είναι το βραδινό σιωπητήριο, η τρομπέτα που έδινε το σήμα για να πάνε οι φαντάροι για ύπνο στις 10 η ώρα. Στην αρχή ήταν η ίδια η τρομπέτα μετά όμως ο ήχος μεταδιδόταν από τα μεγάφωνα. Υπήρχαν σκοπιές περιμετρικά του στρατοπέδου, το βράδυ πηγαινοέρχονταν κορίτσια για να συναντήσουν στα κλεφτά τους νεανικούς τους έρωτες στα συρματοπλέγματα. Τότε το λεωφορείο της Νέας Κρήνης έκανε τη διαδρομή παραλιακά, δεν ανέβαινε την Κερασούντος, και εξυπηρετούσε τους φαντάρους του στρατοπέδου και την πλαζ της Αρετσούς που ακόμη λειτουργούσε. Η στάση ήταν στο στρατόπεδο εκεί που σήμερα είναι οι εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ και ένα κτίριο που εκμεταλλεύεται ο δήμος για τις εκδηλώσεις. Θυμάμαι τους κοιτώνες στο πιο σύγχρονο τριώροφο κτίριο όπου πηγαίναν για ύπνο οι στρατιώτες. Έβλεπα μπροστά μου και ένιωθα και ο ίδιος όλη αυτή την κινητικότητα, το άγχος που έχει ένας στρατιώτης στη θητεία του, που τότε ήταν 24 και 30 μήνες, την προσδοκία του για ένα τσιγάρο στα κρυφά για μια δίωρη έξοδο για έναν καφέ» διηγείται.
Αργότερα , στις αρχές της δεκαετίας του ’90 σταμάτησε η στρατιωτική χρήση του στρατοπέδου, ο κ. Βανδώρος έγινε υπεύθυνος για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του δήμου και θυμάται τον εαυτό του να βρίσκει στο στρατόπεδο έγγραφα, ποινές και άδειες, εγκαταλελειμμένα χαρτιά που δεν ήταν απόρρητα. Μπροστά του ζωντανεύουν εικόνες από τον ιερό ναό του Αγίου Αλεξάνδρου που, όπως λέει, έχει αγιογραφηθεί από φαντάρους που υπηρετούσαν εκεί με διαφορετικές τεχνοτροπίες και είναι ο μοναδικός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Αλέξανδρο στη Θεσσαλονίκη. Εκεί επικράτησε να γίνονται, πλέον, γάμοι και βαφτίσεις.
Παράλληλα, εξιστορεί τις προσπάθειες που έγιναν να μην οικοπεδοποιηθεί ο χώρος, μετά την κατασκευή της οικοδομής Μεντεκίδη και μιλά για την κατοχύρωση του αρχαιολογικού χώρου, τη μακέτα που στήθηκε έξω από το γραφείο του δημάρχου Καλαμαριάς, μετά τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την αξιοποίηση του στρατοπέδου. Αναφέρεται, τέλος, στα σχέδια για τη στέγαση της Εθνικής Χαρτοθήκης που είναι μοναδική στην Ελλάδα, του μουσείου φωτογραφίας Καλαμαριάς, μουσείου φυσικής ιστορίας, μουσείου με αρχαιολογικά ευρήματα, μουσείου προσφυγικού ελληνισμού αλλά και για τα σχέδια δημιουργίας υπαίθριου θεάτρου 2000 θέσεων, χώρων περιπάτων και αναψυχής, μουσείου αλιείας και ενυδρείου.
Τα επόμενα βήματα
«Θεωρώ ότι θα είμαστε σε θέση τους επόμενους μήνες να ξεδιαλύνουμε αυτό το γόρδιο δεσμό του στρατοπέδου, γιατί εμπλέκονται και άλλοι φορείς σε αυτό το στρατόπεδο, ούτως ώστε αυτό να αποδοθεί ελεύθερο και χωρίς βάρη στο δήμο και κατ επέκταση στους πολίτες της Καλαμαριάς» δηλώνει σήμερα ο δήμαρχος Καλαμαριάς, Θεοδόσης Μπακογλίδης. Μετά την προ ημερών επί τόπου επίσκεψη της υφυπουργού Οικονομικών, Κατερίνας Παπανάτσιου, προκειμένου να ενημερωθεί για το τμήμα εκείνο της περιουσίας του υπουργείου που βρίσκεται εντός του στρατοπέδου, έτσι ώστε να επισπευστούν οι διαδικασίες απόδοσής του στην δημοτική αρχή, ο δήμαρχος τονίζει: «κατ΄ αρχήν χαιρετίσαμε την πολιτική πρωτοβουλία που ελήφθη πριν το καλοκαίρι ώστε να ξεκινήσουν οι ενέργειες και οι συνέργειες έτσι ώστε αυτό το στρατόπεδο, ο πανέμορφος χώρος που μπορεί να μετατραπεί σε έναν χώρο πρασίνου όχι μόνο για την Καλαμαριά αλλά και για όλη την πόλη της Θεσσαλονίκης, να μπορέσει να αποδοθεί στους πολίτες της Καλαμαριάς για χρήση».
Παράλληλα, διευκρινίζει ότι υπάρχει απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας η οποία χαρακτηρίζει το πρώην στρατόπεδο Κόδρα χώρο πρασίνου και περιπάτου, ιστορικό και αρχαιολογικό τόπο, σημείο ιστορικής μνήμης. Επιπλέον υπάρχει και το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Καλαμαριάς όπου ο χώρος είναι χαρακτηρισμένος να μετατραπεί σε ένα αστικό πάρκο. «Άρα στις προθέσεις του δήμου είναι να μετατρέψει τον πανέμορφο αυτό χώρο σε ένα αστικό πάρκο όπου θα υπάρχουν ζώνες περιπάτου, ζώνες πολιτισμού, κοινωφελών χρήσεων, αναψυχής και σε συνεργασία με το υπουργείο πολιτισμού τα εναπομείναντα κτίρια που έχουν κηρυχθεί ιστορικά μνημεία και διατηρητέα να μπορούμε να τα μετατρέψουμε σε χώρους πολιτισμού» προσθέτει.
Πηγή: Real News – ΚοινωνίαΜετά τα πρόσφατα βήματα για την παραχώρηση του πρώην στρατοπέδου Κόδρα στους πολίτες της Καλαμαριάς, το ΑΠΕ – ΜΠΕ ξετυλίγει την ιστορία του πρώην στρατοπέδου που, σύμφωνα με την Εθνική Χαρτοθήκη, φέρει το όνομα του Μακεδονομάχου Μιχάλη Μωραϊτη (καπετάν Κόδρου ή Κόδρα, 1856-1905).
Η αρχαία Θέρμη
Τη σημασία της περιοχής από αρχαιολογική άποψη επισημαίνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και μέλος, επί σειρά χρόνων, του Ιστορικού Αρχείου του Δήμου Καλαμαριάς, Ανανίας Τσιραμπίδης. «Εκεί βρέθηκαν αρχαιότητες και κτερίσματα τα οποία πρώτοι οι Αγγλογάλλοι φρόντισαν να ανασκάψουν και πιθανότατα να πάρουν τον αφρό, μεγάλης αρχαιολογικής αξία, αντικείμενα τα οποία συμπληρώνουν τα εκθέματά τους στα μουσεία που έχουν στις χώρες τους. Ανασκαφές πραγματοποίησαν στη συνέχεια οι καθηγητές Κωνσταντίνος Ρωμαίος και Μιχάλης Τιβέριος. Ιδιαίτερα ο δεύτερος, έχει προσδιορίσει την συγκεκριμένη περιοχή ως την Αλία Θέρμη, την παραλία, το επίνειο της Θέρμης και έχει βρει αρκετά σημαντικά κτερίσματα τα οποία επιβεβαιώνουν ίσως ότι πρόκειται γι’ αυτό το πόλισμα» σημειώνει.
Τις αρχαιολογικές, μάλιστα, έρευνες χρηματοδότησε ο ίδιος ο Δήμος Καλαμαριάς, με απόφαση του δημάρχου Θρασύβουλου Λαζαρίδη για να αποφευχθεί η οικοπεδοποίηση του χώρου.
Στρατιωτική εγκατάσταση επί τουρκοκρατίας και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Σύμφωνα με τον κ. Τσιραμπίδη, η περιοχή επί τουρκοκρατίας ήταν τουρκικός στρατιωτικός καταυλισμός. «Δεν ξέρω ακριβώς τι περιελάμβανε αλλά είναι βέβαιο ότι προϋπήρχαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις πριν το 1912. Επομένως υπήρχε χώρος ανάλογος και όταν ήρθαν οι Άγγλοι και Γάλλοι να δουν έστω και ένα σημείο όπου θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν στρατιωτικά απλώς αυτοί δημιούργησαν τρία επιπλέον πράγματα: ένα στρατιωτικό αεροδρόμιο, μώλο για να μπορούν να ελλιμενίζονται τα πλοία που μετέφεραν εξαρτήματα των αεροπλάνων ή των άλλων στρατιωτικών οχημάτων και σιδηροδρομική γραμμή που συνδεόταν με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης» τονίζει.
Ωστόσο, εκφράζει επιφυλάξεις για την κατάσταση που επικράτησε το χρονικό διάστημα από το 1912 μέχρι το 1916, οπότε δημιουργήθηκε ένα μεγάλο στρατόπεδο από τα συμμαχικά στρατεύματα. «Τότε το κράτος δεν ήταν έτοιμο να παραλάβει όλες τις τουρκικές ιδιοκτησίες υπό την δικαιοδοσία του, με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολλοί Έλληνες που να κάνουν καταπατήσεις από τότε και να πάρουν τμήμα αυτών των ελληνικών περιοχών πλέον αλλά που δεν πρόλαβε το κράτος να χαρτογραφήσει» λέει με νόημα αλλά και πικρία. Το 1919 πάντως εγκατέλειψαν την περιοχή οι Αγγλογάλλοι και έτσι την παρέλαβε ο ελληνικός στρατός.
Στο ερώτημα αν εγκαταστάθηκαν εκεί πρόσφυγες απαντά ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν συνέβη κάτι τέτοιο. «Η ιστορία μας λέει ότι επειδή οι πρόσφυγες όταν ήρθαν το 1920 οι Καυκάσιοι και το ’22 οι υπόλοιποι πόντιοι και οι υπόλοιπες ενότητες από τα μέρη της ανατολής, δεν ήρθαν προγραμματισμένα, δεν ήταν προετοιμασμένο το κράτος να τους στεγάσει αμέσως, επομένως στεγαζόταν όπου υπήρχε δυνατότητα, σε ποδοσφαιρικά ανοιχτά γήπεδα, σε εκκλησίες ή αυλές εκκλησιών, στα κάστρα της Θεσσαλονίκης, σε πρόχειρες κατασκευές. Δεν μπορεί ο ελληνικός στρατός να επέτρεψε να χρησιμοποιηθούν τουλάχιστον αυτά τα κτίρια στην περιοχή αυτή. Ωστόσο στην ευρύτερη Καλαμαριά υπήρχαν άλλα 150 οικήματα είτε με λαμαρίνες είτε από ξύλινες κατασκευές που ξέρουμε πολύ καλά ότι κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από τους πρόσφυγες τα πρώτα χρόνια και πολύ αργότερα».
Παρόμοια είναι και η άποψη του κατοίκου της περιοχής, Βλάση Κελεμένη, ο οποίος είναι σήμερα 97 ετών. «Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες τους μαζέψανε και τους πήγανε στην περιοχή Μάρκου Μπότσαρη. Το 1929, το ’30, το ’31 έγιναν σπιτάκια και οι πρόσφυγες πήγαν στο Καραμπουρνάκι» αναφέρει. Ανασύρει, άλλωστε από το μυαλό του μνήμες από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο λέγοντας: «υπήρχαν πυροβολαρχίες στο στρατόπεδο Κόδρα και όταν έρχονταν ιταλικά αεροπλάνα πυροβολούσαν τα αντιαεροπορικά. Μάλιστα ένα ιταλικό αεροπλάνο επλήγη από τα πυρά και έπεσε προς την Πλατεία Αριστοτέλους ενώ ο πιλότος έπεσε στον Θερμαϊκό Κόλπο».
Σε ό,τι αφορά το κυβερνείο, ο καθηγητής Ανανίας Τσιραμπίδης, αναφέρει ότι «ο χώρος ήταν ενιαίος και με τον παραλιακό δρόμο τεμαχίστηκε στα δύο. Αλλά ήταν ανάγκη να γίνει ο παραλιακός δρόμος που άφησε στα δεξιά του το ανάκτορο ή παλάτι. Το κατασκεύασαν οι φιλικά προσκείμενες στους βασιλείς κυβερνήσεις. Η Φρειδερίκη η ίδια δεν το επιθυμούσε και δεν ήρθε ποτέ η ίδια. Ήρθε βέβαια ο Κωνσταντίνος και η βασίλισσα Μαρία μετά. Το κυβερνείο πιστεύω ότι ήταν στην ίδια έκταση γιατί τώρα τα στρέμματα που έχουν μείνει είναι λιγότερα από 300. Εκεί έχει γίνει και η ναυτική διοίκηση από κάτω που και εκείνη έχει πάρει ένα κομμάτι».
Μνήμες από το βραδινό σιωπητήριο στο στρατόπεδο
Τις μνήμες του από τη λειτουργία του στρατοπέδου ανασύρει ο Περικλής Βανδώρος, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην Καλαμαριά το 1973, σε σπίτι που ήταν περίπου απέναντι από το στρατόπεδο. «Εκείνο που θυμάμαι πιο έντονα είναι το βραδινό σιωπητήριο, η τρομπέτα που έδινε το σήμα για να πάνε οι φαντάροι για ύπνο στις 10 η ώρα. Στην αρχή ήταν η ίδια η τρομπέτα μετά όμως ο ήχος μεταδιδόταν από τα μεγάφωνα. Υπήρχαν σκοπιές περιμετρικά του στρατοπέδου, το βράδυ πηγαινοέρχονταν κορίτσια για να συναντήσουν στα κλεφτά τους νεανικούς τους έρωτες στα συρματοπλέγματα. Τότε το λεωφορείο της Νέας Κρήνης έκανε τη διαδρομή παραλιακά, δεν ανέβαινε την Κερασούντος, και εξυπηρετούσε τους φαντάρους του στρατοπέδου και την πλαζ της Αρετσούς που ακόμη λειτουργούσε. Η στάση ήταν στο στρατόπεδο εκεί που σήμερα είναι οι εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ και ένα κτίριο που εκμεταλλεύεται ο δήμος για τις εκδηλώσεις. Θυμάμαι τους κοιτώνες στο πιο σύγχρονο τριώροφο κτίριο όπου πηγαίναν για ύπνο οι στρατιώτες. Έβλεπα μπροστά μου και ένιωθα και ο ίδιος όλη αυτή την κινητικότητα, το άγχος που έχει ένας στρατιώτης στη θητεία του, που τότε ήταν 24 και 30 μήνες, την προσδοκία του για ένα τσιγάρο στα κρυφά για μια δίωρη έξοδο για έναν καφέ» διηγείται.
Αργότερα , στις αρχές της δεκαετίας του ’90 σταμάτησε η στρατιωτική χρήση του στρατοπέδου, ο κ. Βανδώρος έγινε υπεύθυνος για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του δήμου και θυμάται τον εαυτό του να βρίσκει στο στρατόπεδο έγγραφα, ποινές και άδειες, εγκαταλελειμμένα χαρτιά που δεν ήταν απόρρητα. Μπροστά του ζωντανεύουν εικόνες από τον ιερό ναό του Αγίου Αλεξάνδρου που, όπως λέει, έχει αγιογραφηθεί από φαντάρους που υπηρετούσαν εκεί με διαφορετικές τεχνοτροπίες και είναι ο μοναδικός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Αλέξανδρο στη Θεσσαλονίκη. Εκεί επικράτησε να γίνονται, πλέον, γάμοι και βαφτίσεις.
Παράλληλα, εξιστορεί τις προσπάθειες που έγιναν να μην οικοπεδοποιηθεί ο χώρος, μετά την κατασκευή της οικοδομής Μεντεκίδη και μιλά για την κατοχύρωση του αρχαιολογικού χώρου, τη μακέτα που στήθηκε έξω από το γραφείο του δημάρχου Καλαμαριάς, μετά τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την αξιοποίηση του στρατοπέδου. Αναφέρεται, τέλος, στα σχέδια για τη στέγαση της Εθνικής Χαρτοθήκης που είναι μοναδική στην Ελλάδα, του μουσείου φωτογραφίας Καλαμαριάς, μουσείου φυσικής ιστορίας, μουσείου με αρχαιολογικά ευρήματα, μουσείου προσφυγικού ελληνισμού αλλά και για τα σχέδια δημιουργίας υπαίθριου θεάτρου 2000 θέσεων, χώρων περιπάτων και αναψυχής, μουσείου αλιείας και ενυδρείου.
Τα επόμενα βήματα
«Θεωρώ ότι θα είμαστε σε θέση τους επόμενους μήνες να ξεδιαλύνουμε αυτό το γόρδιο δεσμό του στρατοπέδου, γιατί εμπλέκονται και άλλοι φορείς σε αυτό το στρατόπεδο, ούτως ώστε αυτό να αποδοθεί ελεύθερο και χωρίς βάρη στο δήμο και κατ επέκταση στους πολίτες της Καλαμαριάς» δηλώνει σήμερα ο δήμαρχος Καλαμαριάς, Θεοδόσης Μπακογλίδης. Μετά την προ ημερών επί τόπου επίσκεψη της υφυπουργού Οικονομικών, Κατερίνας Παπανάτσιου, προκειμένου να ενημερωθεί για το τμήμα εκείνο της περιουσίας του υπουργείου που βρίσκεται εντός του στρατοπέδου, έτσι ώστε να επισπευστούν οι διαδικασίες απόδοσής του στην δημοτική αρχή, ο δήμαρχος τονίζει: «κατ΄ αρχήν χαιρετίσαμε την πολιτική πρωτοβουλία που ελήφθη πριν το καλοκαίρι ώστε να ξεκινήσουν οι ενέργειες και οι συνέργειες έτσι ώστε αυτό το στρατόπεδο, ο πανέμορφος χώρος που μπορεί να μετατραπεί σε έναν χώρο πρασίνου όχι μόνο για την Καλαμαριά αλλά και για όλη την πόλη της Θεσσαλονίκης, να μπορέσει να αποδοθεί στους πολίτες της Καλαμαριάς για χρήση».
Παράλληλα, διευκρινίζει ότι υπάρχει απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας η οποία χαρακτηρίζει το πρώην στρατόπεδο Κόδρα χώρο πρασίνου και περιπάτου, ιστορικό και αρχαιολογικό τόπο, σημείο ιστορικής μνήμης. Επιπλέον υπάρχει και το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Καλαμαριάς όπου ο χώρος είναι χαρακτηρισμένος να μετατραπεί σε ένα αστικό πάρκο. «Άρα στις προθέσεις του δήμου είναι να μετατρέψει τον πανέμορφο αυτό χώρο σε ένα αστικό πάρκο όπου θα υπάρχουν ζώνες περιπάτου, ζώνες πολιτισμού, κοινωφελών χρήσεων, αναψυχής και σε συνεργασία με το υπουργείο πολιτισμού τα εναπομείναντα κτίρια που έχουν κηρυχθεί ιστορικά μνημεία και διατηρητέα να μπορούμε να τα μετατρέψουμε σε χώρους πολιτισμού» προσθέτει.
http://patrastimes.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου